หุ้นกู้คืออะไร รวมข้อมูลและความเสี่ยงที่ควรรู้ก่อนตัดสินใจลงทุน

อีกหนึ่งการลงทุน ที่หลายคนสนใจ เพราะมองว่าให้ผลตอบแทนสูงกว่าดอกเบี้ยเงินฝาก แถมยังมีโอกาสสูงที่จะได้เงินต้นคืนเต็มจำนวนก็คือ “หุ้นกู้” หุ้นกู้ คือ ตราสารหนี้ประเภทหนึ่ง แต่จะมีความแตกต่างจากหุ้นอย่างไร มีโอกาสได้เงินคืนครบจริงหรือเปล่า หรือมีความเสี่ยงอะไรต้องระวังบ้าง ตามไปดูกันเลยในบทความนี้

หุ้นกู้คืออะไร แตกต่างจากหุ้นสามัญอย่างไร

หุ้นกู้ คือ ตราสารหนี้ที่ออกโดยบริษัทเอกชน มีวัตถุประสงค์เพื่อระดมทุนจากนักลงทุนไปใช้ในการดำเนินธุรกิจหรือขยายกิจการ และเป็นตราสารหนี้ที่มีอายุมากกว่า 1 ปี ซึ่งบริษัทที่ออกหุ้นกู้สัญญาว่าจะจ่ายผลตอบแทน ได้แก่ ดอกเบี้ย ตามช่วงเวลาและจำนวนงวดที่กำหนด เช่น ทุก 3 หรือ 6 เดือน พร้อมทั้งจะจ่ายคืนเงินต้นเมื่อครบกำหนดอายุของหุ้นกู้

บริษัทที่ออกหุ้นกู้อาจเปิดระดมทุนในวงจำกัด เช่น ในหมู่นักลงทุนรายใหญ่เอง หรือเปิดระดมทุนจากประชาชนทั่วไป โดยให้บริษัทหลักทรัพย์หรือธนาคารเข้ามาจัดการเรื่องการขายหุ้นกู้ ซึ่งกลุ่มนักลงทุนเหล่านี้จะมีสถานะเป็นเจ้าหนี้ ในขณะที่บริษัทที่ออกหุ้นกู้จะถือว่าเป็นลูกหนี้ของนักลงทุน

ความแตกต่างระหว่างหุ้นกู้และหุ้นสามัญ

หลายคนอาจสับสนระหว่างหุ้นกู้และหุ้นสามัญ เนื่องจากมีชื่อเรียกที่คล้ายคลึงกัน แต่จริงๆ แล้ว สองสิ่งนี้มีความแตกต่างกันในหลายๆ เรื่อง เช่น

สถานะของผู้ลงทุน: ในหุ้นสามัญ ผู้ลงทุนอยู่ในฐานะเจ้าของร่วมตามจำนวนหน่วยลงทุนที่มี และมีสิทธิ์ออกเสียงในการประชุมสามัญ ในขณะที่หุ้นกู้ ผู้ลงทุนอยู่ในสถานะเจ้าหนี้ของบริษัท ส่วนบริษัทก็มีหน้าที่ต้องจ่ายคืนเงินต้นพร้อมดอกเบี้ยให้ผู้ลงทุนตามตกลง
ราคาซื้อ: หุ้นสามัญจะมีราคาผันผวนไปเปลี่ยนแปลงไปตามราคาตลาดและสภาพเศรษฐกิจ ในขณะที่หุ้นกู้ ผู้ลงทุนจะซื้อที่ราคาคงที่ตามประกาศ
ผลตอบแทน: สำหรับหุ้นสามัญที่จ่ายเงินปันผล จะจ่ายตามผลการดำเนินงานของบริษัท ในขณะที่หุ้นกู้จะจ่ายผลตอบแทนคงที่ตามที่กำหนดไว้ในเงื่อนไข ไม่ได้ขึ้นอยู่กับผลประกอบการ

หุ้นกู้มีกี่ประเภท

หุ้นกู้มีหลายประเภท แบ่งได้หลายแบบตามเกณฑ์ที่ใช้ ดังนี้

ประเภทของหุ้นกู้แบ่งตามสิทธิในการเรียกร้อง

บางครั้ง บริษัทที่ออกหุ้นกู้อาจมีเหตุให้ล้มละลายหรือต้องเลิกกิจการ สิทธิในการได้รับเงินต้นคืนจะขึ้นอยู่กับประเภทของหุ้นกู้

หุ้นกู้ด้อยสิทธิ เป็นประเภทของหุ้นกู้ที่มักจะให้ผลตอบแทนสูงกว่า แต่แลกมาด้วยการที่ผู้ลงทุนจะมีสิทธิได้รับคืนเงินต้นหลังจากเจ้าหนี้รายอื่นๆ ที่เป็นผู้ลงทุนในประเภทหุ้นกู้มีประกันหรือหุ้นกู้ไม่ด้อยสิทธิ
หุ้นกู้ไม่ด้อยสิทธิ เป็นหุ้นกู้ที่ผู้ลงทุนหรือเจ้าหนี้มีสิทธิเรียกร้องสินทรัพย์ทดแทนจากผู้ออกหุ้นกู้เท่ากับเจ้าหนี้สามัญรายอื่นๆ

ประเภทของหุ้นกู้แบ่งตามหลักประกัน

หุ้นกู้ชนิดมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน เป็นหุ้นกู้ที่มีการนำสินทรัพย์ต่างๆ เช่น อสังหาริมทรัพย์ สังหาริมทรัพย์ รวมไปถึงหุ้นสามัญมาเป็นหลักประกันในการออกหุ้นกู้ ซึ่งหากกิจการล้มละลายก็จะนำหลักประกันเหล่านี้มาชำระหนี้คืนแก่ผู้ลงทุน หรือดำเนินการฟ้องร้องตามเงื่อนไข
หุ้นกู้ชนิดไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน เป็นประเภทของหุ้นกู้ส่วนใหญ่ในตลาด ซึ่งหากบริษัทเลิกกิจการหรือล้มละลาย ทางผู้ออกหุ้นกู้จะต้องหาเงินมาจ่ายคืนผู้ลงทุนทั้งเงินต้นและดอกเบี้ย

นอกจากนี้ ยังมีหุ้นกู้ประเภทอื่นๆ อีก เช่น

หุ้นกู้ที่แบ่งประเภทตามการจ่ายดอกเบี้ย ได้แก่ หุ้นกู้ชนิดไม่จ่ายดอกเบี้ย หุ้นกู้ที่จ่ายดอกเบี้ยคงที่ และหุ้นกู้ชนิดดอกเบี้ยลอยตัว ซึ่งจะจ่ายดอกเบี้ยอ้างอิงกับอัตราเงินฝากประจำ
หุ้นกู้แปลงสภาพ ผู้ลงทุนสามารถตัดสินใจแปลงสภาพหุ้นกู้ให้เป็นหุ้นสามัญได้ตามราคาที่กำหนด จึงสามารถเปลี่ยนสถานะจากเจ้าหนี้ของบริษัทกลายเป็นเจ้าของร่วม และมีโอกาสทำกำไรจากส่วนต่างราคาเมื่อตัดสินใจแปลงสภาพอีกด้วย ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับผู้ลงทุนเองว่าต้องการถือหุ้นกู้เพื่อรับดอกเบี้ยต่อไป หรือเปลี่ยนมารับผลตอบแทนแบบหุ้นสามัญ

ก่อนลงทุนในหุ้นกู้ นักลงทุนควรรู้อะไรบ้าง

นอกจากประเภทของหุ้นกู้ที่จะช่วยให้ผู้ลงทุนเลือกชนิดของหุ้นกู้ได้ตามความต้องการในการลงทุนแล้ว ยังมีองค์ประกอบอื่นๆ ที่ควรศึกษาข้อมูลให้รอบคอบก่อนเสมอ เพื่อเป็นการระมัดระวังความเสี่ยงในการลงทุนให้ได้มากที่สุด เช่น

การจัดอันดับความน่าเชื่อถือของผู้ออก หรือ Credit Rating เป็นอันดับเครดิตที่จัดทำโดยสถาบันจัดอันดับความน่าเชื่อถือให้กับตราสารทั้งในประเทศและระดับสากล เพื่อช่วยให้ผู้เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นสถาบันการเงินหรือนักลงทุนได้ใช้เป็นข้อมูลประกอบในด้านความเสี่ยง โดยระดับเครดิตมีตั้งแต่ AAA ซึ่งหมายถึงตราสารที่มีความเสี่ยงต่ำที่สุด มีแนวโน้มชำระหนี้ได้ตามกำหนด จึงมีอันดับเครดิตสูงที่สุด ไปจนถึงระดับ BBB- ซึ่งมีอันดับเครดิตปานกลาง และมีความเสี่ยงที่จะผิดนัดชำระหนี้ต่ำถึงปานกลาง นอกเหนือจากนั้นคือหุ้นกู้ที่ไม่ได้มีการจัดอันดับเครดิต ซึ่งเป็นหน้าที่ของผู้ลงทุนที่จะต้องทำความเข้าใจและยอมรับความเสี่ยง
ราคาพาร์ (Par) คือ มูลค่าหน้าหุ้นกู้ หรือมูลค่าหน้าตั๋ว หรือมูลค่าไถ่ถอน เป็นมูลค่าที่ตราไว้ว่า นักลงทุนจะได้รับเงินคืนเท่าไรเมื่อถึงกำหนดไถ่ถอนหุ้นกู้ และเป็นมูลค่าคงที่ ไม่แปรผันตามปัจจัยต่างๆ โดยปกติจะกำหนดไว้ที่หน่วยละ 1,000 บาท
การชำระดอกเบี้ย ได้รับดอกเบี้ยที่อัตราเท่าไหร่ เป็นจำนวนกี่งวดต่อปี โดยปกติจะจ่ายทุก 6 เดือน แต่บางหุ้นกู้อาจมีกำหนดจ่ายทุก 3 เดือน
วันครบกำหนดไถ่ถอน เพื่อจะได้ใช้ประกอบการตัดสินใจว่า หากจะนำเงินไปลงทุนเป็นระยะเวลานานขนาดนี้ จะยินดีรับความเสี่ยงไหม มีความจำเป็นจะต้องใช้เงินก้อนนี้ก่อนครบกำหนดไถ่ถอนหรือไม่ เป็นต้น

ความเสี่ยงของหุ้นกู้ที่นักลงทุนควรรู้

เสี่ยงไม่ได้เงินต้นคืน

ถึงแม้ว่า ตามหลักการแล้ว ผู้ลงทุนในหุ้นกู้ต้องได้รับเงินต้นคืนเมื่อครบกำหนดไถ่ถอน แต่การลงทุนประเภทนี้มีความเสี่ยงเช่นกันในเรื่องการผิดนัดชำระหนี้ ดังที่หลายคนอาจเคยเห็นตามข่าวทั้งในไทยและต่างประเทศ ที่บริษัทผู้ออกหุ้นกู้ล้มละลายหรือไม่สามารถหาเงินมาจ่ายคืนได้ ทำให้ผู้ลงทุนพลาดผลตอบแทนตามที่คาดหวัง แถมยังเสียเงินต้นไปอีกด้วย

อันดับเครดิตไม่ได้การันตีทุกสิ่ง

ถึงแม้ว่าหุ้นกู้ตัวที่ผู้ลงทุนสนใจจะมีอันดับเครดิตดี แต่อันดับนี้อาจมีการเปลี่ยนแปลงได้อยู่เสมอ หากมีเหตุการณ์หรือปัญหามากระทบกับความสามารถในการชำระหนี้ของบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ ดังนั้น ก่อนการลงทุนทุกครั้ง จึงควรพิจารณาข้อมูลให้ครบถ้วน เพื่อลดความเสี่ยงลงให้ได้มากที่สุด

การลงทุนมีหลากหลายประเภท และหุ้นกู้คือตราสารหนี้ของบริษัทเอกชนที่เป็นเพียงหนึ่งในประเภทการลงทุนที่เหมาะกับคนไม่ชอบความผันผวนของตลาด อย่างไรก็ตาม ยังมีการลงทุนอีกหลายแบบที่เหมาะกับไลฟ์สไตล์และความสามารถในการรับความเสี่ยงที่แตกต่างกัน เช่น พันธบัตร กองทุนรวม หุ้นไทย หุ้นต่างประเทศ รวมไปถึงสินทรัพย์ทางเลือกอย่างสินทรัพย์ดิจิทัล เช่น โทเคนดิจิทัล คริปโทเคอร์เรนซี ซึ่งมีความยืดหยุ่นและสะดวกสบายในการซื้อขายไม่แพ้สินทรัพย์ประเภทอื่นๆ

สนใจปรึกษาเรื่องการระดมทุนผ่านโทเคนดิจิทัล ติดต่อได้ที่ contact.us@kubix.co

บทความนี้ไม่ใช่คำแนะนำทางการลงทุน นักลงทุนโปรดศึกษาความเสี่ยงก่อนตัดสินใจลงทุนทุกครั้ง
โทเคนดิจิทัลเป็นสินทรัพย์มีความเสี่ยง ผู้ลงทุนควรศึกษาก่อนตัดสินใจลงทุนและลงทุนให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงที่ตนเองยอมรับได้

ติดตามข่าวสารจากเราได้ที่ :
➡ LINE Official: @Kubix (https://lin.ee/Jub58gd)
➡ Website: https://www.kubix.co